Xavier Coenen (34) woont in Antwerpen. Hij ontwerpt hier zijn speelse, kleurrijke modules en laat ze ook hier uitwerken tot stabiele, fijn gevormde meubelstukken die je zelf in mekaar kan puzzelen. En dat alles in een cirkel van een paar lokale kilometers. “Ik maak bewust keuzes om verantwoord met mijn naaste mens en de natuur om te gaan.”

We bevinden ons op Kielsbroek 2, het adres waar sociaal-economisch bedrijf KUNNIG al 49 jaar arbeiders uit kansengroepen tewerkstelt van productie tot afwerking in o.a. hout, metaal en textiel. Fahd Barrou werkt hier sinds vijf jaar en monteert de verschillende onderdelen van het prototype MoMokids. Ontwerper Xavier Coenen licht toe: “We testen momenteel de nieuwe handelingen uit die nodig zijn voor de kinderversie van de MoModules (Meubel op Maat Module, nvdr). Kinderen kruipen door de kubussen heen, maken er een toren of een kamp van dus moeten we zorgen dat elk hoekje mooi afgerond wordt zodat ze zich niet kunnen kwetsen tijdens het spelen.” Het produceren van Xavier’s modules is millimeterwerk en moet precies zijn. “Het verzagen van de verschillende onderdelen is cruciaal voor de stabiliteit van het meubel. Als daarbij een fout gebeurt en de schuine kanten niet exact in elkaar passen, heb je geen stevige kubus of rechthoek en kan ik het meubel weggooien.” En juist om die reden zocht hij een producent dicht bij huis om de kwaliteit van dichtbij te kunnen opvolgen. “Ik zou het mezelf veel gemakkelijker kunnen maken en alles in Polen laten produceren. Dat zou me zelfs nog een hoop kosten besparen. Maar dan heb ik geen vat op de kwaliteit. Hier spring ik regelmatig eens binnen om te bespreken waar de grens ligt bij de afwerking. Wat is aanvaardbaar bij een grootschaligere productie en wat keuren we af. Bij de minste twijfel wordt er overlegd en die communicatie vind ik heel belangrijk.”

Koetjes en kalfjes zijn moeilijk

De fotograaf probeert uit te leggen aan Fahd hoe hij zich best opstelt voor de foto. Fahd kijkt niet begrijpend naar werkleider Pieter Van Steenbergen die hem in gebarentaal uitlegt wat de bedoeling is. Karine Huysmans, verantwoordelijke marketing van KUNNIG: “Wij geven mensen de kans om een vak te leren waar ze op de reguliere arbeidsmarkt niet voor in aanmerking komen. Ze krijgen meer tijd om te oefenen tot ze de handelingen beet hebben. We zorgen ook voor extra ondersteuning zoals bijvoorbeeld een doventolk die maandelijks de vergaderingen vertaalt en aangepaste begeleiding op de werkvloer. Veel mensen twijfelen aan wat er mogelijk is met een beperking. Maar ik ben nog regelmatig verbaasd over wat onze mensen allemaal kunnen.” Als Fahd niet meteen begrijpt wat Pieter met zijn handen doet, snelt een collega ter hulp. Pieter: “Ik ken enkel de basis gebaren. Meer heb ik eigenlijk niet nodig omdat Fahd snel van begrip is als het over houtbewerking gaat. Praten over koetjes en kalfjes gaat moeilijker.”

De module wordt in elkaar gestoken en de foto wordt gemaakt. Xavier: “Dat mijn meubels hier worden gemaakt, past helemaal in onze bedrijfsfilosofie. Het is een moeilijk evenwicht om grotere aantallen te produceren maar toch niet te belanden in goedkope massaproductie. Ik maak bewust tijd om doordachte keuzes te maken om op een milieu- en mensvriendelijke manier te werken. Hoe hou je het betaalbaar en werk je toch lokaal en met FSC gelabeld hout? Ik heb vrienden met kinderen die zich zorgen maken over hun toekomst op deze planeet.

Als ontwerper, ondernemer of architect sta je met je voeten in de kern van het probleem. Je bouwt en creëert iets met grondstoffen dus ben je verplicht om daar zorgvuldig mee om te gaan.”

Eén klein detail

Aanvankelijk ontwierp Xavier autozetels voor Toyota Boshoku Corporation. “Maar ik zag nooit iets van het eindresultaat van mijn ontwerp. Van zodra ik iets getekend had, ging dat naar Japan en ik hoorde of zag er niets meer van. Daarom volgde ik een cursus meubelmakerij om mijn ontwerpen ook daadwerkelijk te kunnen uitvoeren. Ik had daarvoor ook een schrijnwerker kunnen aanspreken maar dan heb je ook weer de beslissingen die je in de praktijk moet nemen niet in de hand. Zo heb ik ondervonden dat niet alles wat ik ontwerp identiek uitvoerbaar is. Maar nu kan ik een oplossing zoeken die zowel esthetisch als technisch mogelijk is.”

“Eén klein detail kan een ontwerp stukmaken. En dat loopt bij het afzonderlijk ontwerpen en technisch uitvoeren al eens mis.”

Kast voor mama

Xavier Coenen startte zijn meubellijn in 2010 en profileerde MoModul in 2012 als ‘het meubel dat zich aanpast aan de veranderlijke levensvormen van de stadsmens’ op de interieurbeurs Xpo in Kortrijk. Ondertussen stapte Anouk Focquier mee in de zaak om Xavier te ontlasten van de verkoop en het algemene management. Anouk: “MoModul bestaat uit drie modules die je op verschillende manieren met elkaar kan combineren, een kubus, een grote rechthoek en een stabilisator. Je krijgt er ook telkens een maquettedoos bij waarmee je alle mogelijkheden op voorhand kan uitproberen. Het concept kan perfect iemands veranderlijke leven volgen. Je woont bijvoorbeeld alleen op een kleine oppervlakte en bent gesteld met drie modules. Kom je je partner tegen en wil je uitbreiden, kan dat door extra modules aan te kopen. De kubussen zijn niet op de ruimte gericht maar passen zich aan aan de functie die je ze geeft. Dan kan een salontafel zijn, een bank of een boekenrek. We doen daarbij een beroep op de creativiteit van de klant maar wil je je meubel twintig jaar op dezelfde manier laten staan, kan dat ook.” Xavier: “Ik hou ervan om mijn meubels een speels karakter te geven. Eigenlijk is MoModul een 3D puzzel. Ik ontwierp hem oorspronkelijk voor mijn mama. Ze wilde een kast met verschillende onderdelen en vakjes voor in haar appartement.”

100% Design

Ondertussen geraakt het 100% Antwerpse meubelmerk stilaan bekend. In 2013 stonden ze met De Invasie, een platform dat startend talent in verschillende disciplines promoot, op de internationale designbeurs van Milaan, Ventura Lambrate. Op het einde van datzelfde jaar lieten ze zich zien op twee events in Hong Kong. Dit jaar in september mochten ze de persruimte inrichten van de designbeurs in London, 100% Design. Xavier: “Het is op zulke evenementen dat we ook merken dat ons product op maat is van een grootstedelijke context. In Hong Kong blijkt er een enorme afzetmarkt omdat veel mensen daar op een kleine oppervlakte wonen en de blokken van MoModul daar perfect op inspelen. Maar dan is het opnieuw nadenken over hoe we het transport en de verdeling op een ethisch verantwoorde manier gaan doen.”

Verschenen op 15 september 2014 in CittA.