Robin Van Raemdonck, trekker van de vzw Buiten-Gewoon Grondig, toverde samen met de buren een braak liggend veld van 3500m2 om tot een grote moestuin waar geiten en kippen de baas zijn en kinderen leren wat permacultuur is. De zorgtuin moest een oord van onthaasting worden voor mensen met een burn out. Maar voor 2015 staat de bouw van een brandweerkazerne gepland op datzelfde veld. District Wilrijk zoekt mee naar een uitweg voor deze buurttuin.

De buurttuin ligt op de Jules Moretuslei in Wilrijk. Het valt haast niet op, maar de kukelende haan verraadt de groene weelde achter de houten omheining. Er hangt een bordje op: ‘Welkom in ’t Hofke, de Vergeten Peer’, vernoemd naar de oude perenboom die hier een beetje vergeten stond toen Robin Van Raemdonck (30) in de wildernis begon te wieden in december 2013. De poort staat open. De geur van natte bladeren en gras doet de evenwijdige drukke autobaan even vergeten. Een grote bel luidt de komst van een nieuwe bezoeker in. Twee meisjes staan bij de geitjes. Buren keuvelen onder de boomhut van knotwilgtakken. ‘Meester’ Robin, want zo kennen de meeste kinderen hem, harkt onkruid van tussen de braamstruiken en gooit ze bij de kippen.

0,8% Belgen krijgt een burn out tijdens hun loopbaan. Dat schijnbare lage cijfer kan hoge kosten voor een samenleving met zich meebrengen.

Lage prevalentie, hoge kosten

Vijf jaar geleden gaf Robin turnles op basisschool De Ark in Wilrijk. Sindsdien kampt hij met gezondheidsproblemen. Daarmee behoort hij tot de 0,8% Belgen die een burn out krijgt tijdens hun loopbaan. “Dat cijfer uit 2013 lijkt op het eerste zicht laag maar kan voor een samenleving hoge kosten met zich meebrengen”, waarschuwt attaché Griet Van Meulder van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. “Dat blijkt uit de studie van Trontin in 2006 in Frankrijk waarvan we lessen kunnen trekken voor België. Hij raamde de kosten van stress op het werk op 10 à 20% van de tak van arbeidsongevallen en beroepsziekten van de sociale zekerheid.” Maar het zal Robin worst wezen welke kosten de samenleving draagt. Hij zoekt zich vooral een weg om de draad terug op te pikken.

Het geeft me voldoening om met mijn huidige beperkingen iets te betekenen voor natuur, dier en mens. Ik hoop hiermee anderen in een gelijkaardige situatie te inspireren.

Gebarentaal

Robin: “Ik was enkel bezig met geld verdienen en presteren. Naast het turnen gaf ik zwemles in bijberoep. Ik wilde altijd maar meer en beter. Tot ik op een dag mijn stem kwijt was. Maar toch bleef ik doorgaan. Ik heb nog een jaar lesgegeven met gebarentaal tot ik echt niet meer kon. Maar dat is voorbij. Ik kies voor een ander leven nu. Hoe minder ik heb, hoe minder er kan stuk gaan. Hoe minder kosten, hoe minder geld ik moet verdienen. Ik had vroeger een grote TV en al wat je maar wil. Nu heb ik enkel nog gerecycleerde meubels in mijn appartement, zelf gemaakt van afval dat ik op straat vond.” Toen twee vrienden voorstelden om een zorgboerderij op te starten voor mensen met een burn out of een depressie, sprong Robin mee op de kar. Robin: “Ik wil vooruit in het leven. Het is frustrerend als jonge gast thuis te moeten zitten omdat je geen energie hebt om iets anders te doen. Met tuinieren heb ik eindelijk iets gevonden wat me terug boeit. Het geeft me voldoening om met mijn huidige beperkingen iets te betekenen voor natuur, dier en mens. Bovendien sta ik versteld van de opbrengst die je kan creëren door de natuur. Ik hoop hiermee anderen in een gelijkaardige situatie te inspireren.”

Permacultuur

Hij bezocht vzw Plukrijp, een zelfvoorzienende buurttuin in Schriek, en zette zijn eerste passen in permacultuur waarbij de tuin zichzelf als een ecosysteem in stand houdt. Al het groenafval dat hij verzamelde tijdens de opkuis van het terrein, werd in bermen opgehoopt waarin nu insecten en vlinders feestjes bouwen. Het kippenhok loopt uit in tunnels die doorheen het veld slingeren waardoor de kippen een groot deel van het onkruid verteren. Brandnetels rotten in met water gevulde vaten en dienen als insecticide om kiemende groentjes te beschermen. De groenten en het afval daarvan komen dan weer bij de geiten en de kippen terecht. En zo is de cirkel rond. Ook Bioplanet schenkt overschotten aan de dieren. Ondertussen hebben buren de weg naar de Vergeten Peer gevonden en zijn heel enthousiast over al dat leven naast hun deur. Buurman Hans De Wolf uit de Korenbloemwijk komt hier regelmatig met zijn kinderen Sofie en Thomas. “Want wij mogen thuis geen dieren houden,” pruilt Thomas. Hans: “Het is ongelooflijk hoe de mensen mekaar hier op zulke korte tijd hebben gevonden. Iedereen brengt materiaal aan, een boor, tuinslangen, flessen, dingen die je niet meer nodig hebt. Hier heeft niets geld gekost. Echt knap wat je met afval kan doen.” Lieve Wouters, kleuterjuf van De Ark en moeder van Tess, springt hem bij: “De buren komen hier groenten halen en maken soep voor wie in de tuin werkt. Alles is hier ongedwongen en spontaan. Wil je werken, kan dat, wil je rusten in een zetel, kan dat ook. Voor de kinderen is het een uitlaatklep en ze leren enorm veel bij met hun handen in de grond.”

Op zoek naar nieuwe grond

De buurttuin lijkt voor de omwonenden een succesformule maar de Vergeten Peer moet alvast op zoek naar een ander terrein want tegen eind oktober 2015 starten wellicht de bouwwerken van de nieuwe brandweerkazerne. Yrsa Vermaut, woordvoerder AG Vespa: “De brandweer onderzocht twaalf locaties op verschillende criteria zoals o.a. draaicirkels, interventietijden en uitrukzones. Dit terrein bleek het meest geschikte voor de nieuwe kazerne. De huurders waren van in het begin op de hoogte dat het huurcontract tijdelijk is en per maand opzegbaar. Zij kregen ook de timings van de plannen mee.” Iets wat Robin Van Raemdonck niet beaamt. Robin: “Toen we de grond huurden, had AG Vespa ons gezegd dat het nog drie à vijf jaar kon duren voor er iets met de grond zou gebeuren. Ze hadden zogezegd geen idee wat de bestemming van de grond was. Maar twee weken later plots wel. Toen stonden hier twee mensen op het terrein om grondboringen te komen doen in functie van de nieuwe kazerne.”

Het nieuws deed Robin’s vrienden afhaken. Ondertussen zoekt district Wilrijk mee naar een nieuwe locatie en middelen om het project te ondersteunen. Hans Ides, schepen van cultuur, jeugd, groenvoorziening en feestelijkheden: “We onderzoeken verschillende mogelijkheden om deze buurttuin in de toekomst te verplaatsen. Dit project past perfect in ons doel om meer kansen te creëren om stadslandbouw mogelijk te maken. In een stedelijke omgeving is het belangrijk dat er voldoende plekken zijn waar mensen tot rust kunnen komen.”

Voorlopig is er dus hoop voor de Vergeten Peer. Robin: “Ik doe mijn ding tot zolang het duurt. Dit project beantwoord aan de behoeften van de mensen. Er wordt teveel gebouwd in de stad. Mensen hebben nood aan de natuur en een geldloze maatschappij. Als we geen ander terrein vinden, trekken we desnoods naar Frankrijk waar de grond nog betaalbaar is.”

Verschenen in GvA op 11 juni 2014