Kleuters rijmen op stoere beats

Geen “hey yo motherfucker” maar rappen over “frietjes eten” en “handen in de lucht”. Uw kindje dat in januari zijn nieuwjaarsbrief rapt, dat kan u binnenkort verwachten. Mike Claeys (Meneer Megaferm voor de kleintjes), niet uit The Bronx maar uit het Oost-Vlaamse Meetjesland wordt megacool op het podium: “Rappen is vooral durven en eerlijk zijn. Elk kind heeft dat in zich.”

“Kinderen hebben geen ‘kinderachtige’ muziek nodig om zich te amuseren”

Hoe kom je op het idee om kleuters te laten rappen?
Mike: Op de school van mijn kinderen was er een leerlingentekort. Dus dacht ik om een lied te rappen waarop de kinderen meedoen en dat te verspreiden via internet zodat de school bekender wordt. Dat laatste is niet gelukt maar ik merkte wel dat het zelfs voor de kleinsten niet moeilijk was om mee te doen. Ik vond het wel tof om te merken dat kinderen geen ‘kinderachtige’ muziek nodig hebben om zich te amuseren.

Hoe leer je de kinderen het rappen aan?
Ik probeer hen vertrouwd te maken met RAP, dat is Rythm And Poetry, poëzie op ritme. We doen allerlei oefeningen zoals bekende liedjes meezeggen op een beat. (Mike begint te rappen) “boem tsjak boemboem tsjak Op-een-grote-paddestoel”. Ook werken we op expressie. Dan vraag ik hen die tekst eens heel boos te zeggen. Om het rijmen te stimuleren, werk ik met prenten waarop dingen staan zoals “koek” en “boek”. Dan maken de kinderen zelf zinnen zoals: “eerst eet ik een koek en daarna lees ik een boek.” De teksten gaan vooral over dingen uit hun leefwereld zoals een pannenkoek eten, hun mama of papa, de juf of vrienden. Daarna zetten ze dat op ritme. Dat lukt altijd. Dat is ook logisch want kinderen zijn muzikaal sterk. Elk kind kan muziek maken maar sommigen verleren het met ouder te worden.

Rappen is eigenlijk meer op maat van kinderen dan gewone zang, wordt beweerd. Is dat zo?
Dat klopt. Ik hoor vaak dat rappen een betere methode is dan zingen omdat je dat volgens je eigen stemtimbre kan doen. De akkoorden en noten van kinderliedjes komen niet altijd overeen met de stembanden van een kleuter. Rappen kan je heel hoog of juist laag doen, de toonhoogte bepaal je zelf.

“Op school mag je geen fouten maken. Bij rappen mag je dat overboord gooien.”

Komen er ook al eens vuile woorden aan te pas?
In middelbare scholen durft het wel eens de gortige toer opgaan. Het is dan samen met de juf zoeken naar een evenwicht. Maar voor mij is rap vooral ‘positivity’, een uitlaatklep. Jezelf uiten en durven. Op school mag je geen fouten maken. Bij rappen mag je dat overboord gooien. Vertel wat je hebt meegemaakt, ventileer. Vroeger rapte ik ook wel eens met vuile woorden maar nu kan dat dieper gaan, een beetje donker zelfs. Ik zie bijvoorbeeld bij veel leeftijdsgenoten dat ze het belangrijk vinden om carriére te maken. Ze verdienen veel geld en de kleren van hun kinderen moeten van het juiste merk zijn. Echt etaleren. En dan denk ik: maar waar zit uw binnenste? Vroeger hadden we gesprekken over onze dromen en hoe we ons voelden en hadden we gekke ideeën. Plots vervaagt alles voor geld. En binnen een jaar vertel ik weer iets anders. Voor mij is rap iets heel eerlijk. Wat wil ik hier en nu vertellen.

“Iedereen wil wel eens zijn gedacht zeggen. In mijn workshop kan je dat doen.”

Je geeft workshops voor verschillende leeftijden. Wat hebben kinderen gemist als hun ouders ze niet inschrijven voor deze workshop?
Kinderen krijgen de kans om hun eigenste ik aan te boren in de workshop. Ze gaan op zoek naar “wat wil ik vertellen?”. Iedereen wil wel eens zijn gedacht zeggen, ongepolijst en rauw. Er uitspringen, zich tonen. Mijn boodschap is: doe het! Hoe ouder ze zijn, hoe beter ze iets uit zichzelf naar buiten brengen. Gisteren bijvoorbeeld had ik drie jongens uit het 3e en 4e leerjaar en die hadden een liedje gemaakt over een fictief verhaal met zombies. Als personages in hun eigen lied kwamen ze naar buiten en plots waren er overal zombies. Eerst waren ze daar bang van en dan overwonnen ze hun angst en pakten ze knuppels. Ze beschreven met veel beleving in rijm hoe ze die zombies kapotsloegen. Ik vind het fantastisch dat zoiets kan met rap, een verhaal vertellen dat je zelf hebt verzonnen.
Het leuke aan rap is dat je in principe alles kan rappen, zelfs de krant of een telefoonboek. En de basis is vlug gelegd. Als violist kan ik je niet op een paar uur tijd leren vioolspelen. Met rap is dat anders. Je kan op korte tijd een basis leren die tof is om naar te luisteren. Een beat is tot vier tellen, meer niet. Iedereen kan dat.

Verschenen op 1 december 2013 in de De Nieuwe Antwerpenaar.