Mentale zorg onder de aandacht dankzij Artsen Zonder Vakantie

Foto: Artsen Zonder Vakantie

Dokter Serge Munane is psychiater uit DR Congo en werkt momenteel in het provinciaal ziekenhuis van Bukavu. Sinds 2017 engageert hij zich als lokaal expert voor Artsen Zonder Vakantie en wordt hij naar de neuro psychiatrische centra Sosame in Zuid-Kivu en CNPK in Burundi uitgestuurd om hen te ondersteunen. “Dat Artsen Zonder Vakantie überhaupt oog heeft voor de mentale zorg, vind ik al fantastisch,” vertelt de aimabele psychiater.

Beter begrijpen

De eerste jaren van zijn studies volbracht hij in Rwanda en kwam daar als pas afgestudeerde dokter in contact met een groot aantal psychisch kwetsbare jongeren, als gevolg van het grote geweld dat het land kende tijdens de genocide. “Ik wilde hen helpen door hen beter te begrijpen maar ik had onvoldoende bagage op dat ogenblik. Zo ben ik me gaan verdiepen in het domein van de psychiatrie, een onderdeel van de gezondheidszorg dat nog steeds te weinig aandacht krijgt in landen als Congo en Burundi. Het enige Afrikaanse land waar je je zelfs kan specialiseren als psychiater is Senegal. Er is weinig steun vanuit de overheid of erkenning van de problematiek. Zelfs de meeste gezondheidswerkers hebben te weinig kennis over mentale gezondheid. Waardoor er te weinig rekening mee wordt gehouden bij doorverwijzingen naar specialisten.”

Nabije gids

Hij kwam voor het eerst in contact met Artsen Zonder Vakantie tijdens zijn Belgische stage in het Sint-Elisabeth ziekenhuis in Ukkel toen zijn mentor hem introduceerde. Hij noemt zichzelf liever een ‘accompagnant de proximité’, een nabije gids zou je kunnen zeggen, in zijn taak de neuro psychiatrische centra te ondersteunen. “De eerste drie jaren hebben we vooral gewerkt op de verbetering van de patiëntenzorg. Door meer tijd te nemen voor de patiënten wanneer ze worden gehospitaliseerd. We voorzien per patiënt één verpleegster of dokter, ondanks het personeelstekort, die hen individueel opvolgt en een uniek dossier opmaakt. We bepaalden een circuit, een volgorde van onderzoeken en zorgen die een patiënt moet doorlopen. Zo structureerden we de zorgverlening waardoor de kwaliteit verhoogt.”

Holistisch te werk

“Vanaf 2019 hebben we samen met Artsen Zonder Vakantie meer de focus gelegd op crisissituaties bij psychiatrie, wat een groeiende nood is in Burundi. We ontvangen de patiënten met een multidisciplinair team op de spoed. Dat team bestaat uit een psychiater of een dokter met psychiatrische kennis, psychologen, verpleegkundigen maar ook iemand van de sociale dienst. We gaan holistisch te werk zodat we beter kunnen evalueren waar de patiënten nood aan hebben en op welke afdeling ze best worden opgenomen. Die manier van werken zou ik graag implementeren in andere landen.”

Mensen willen zich verbeteren, groeien, bijleren. Iedereen geniet van de vooruitgang die we samen boeken.

Samenwerking is de essentie

Dokter Munane voelt een enorme honger naar kennis bij het personeel van beide centra. “Dat is mijn drijfveer om dit te doen. Mensen willen zich verbeteren, groeien, bijleren. Iedereen geniet van de vooruitgang die we samen boeken. Dat vind ik trouwens zo krachtig aan de manier van werken van Artsen Zonder Vakantie. De teams tijdens de zendingen worden multidisciplinair samengesteld. Dat komt voor mij overeen met de essentie van psychiatrie. Je kan een patiënt niet begrijpen vanuit je gesloten kabinet. Daarvoor is de problematiek bij de mensen vaak te complex. Je moet daar samen aan werken. En dat is waar Artsen Zonder Vakantie voor staat: samenwerking en kennis delen.”

Dit portret maakt deel uit van 40 portretten, geschreven voor de NGO Artsen Zonder Vakantie die in 2021 40 jaar bestond.