De Amerikaans-Nederlandse sopraan Claron McFadden behoort sinds 2017 tot de vaste groep huisartiesten van Muziektheater Transparant. Het productiehuis uit Borgerhout ondersteunt daarbij McFadden’s artistieke creaties waaronder ‘Nachtschade: Aubergine’ dat op 20 februari in première gaat in Brugge, naar aanleiding van het vijftienjarige bestaan van het Concertgebouw.

McFadden is al jaren gefascineerd door een fenomeen dat ze universeel lijkt vast te stellen. “Maakt niet uit of je rijk of arm bent, blank of zwart maar wanneer mensen de eerste happen van een maaltijd nuttigen, lijkt er telkens een stilte te vallen, net voordat je het eerste voedsel doorslikt, een stilte die wel een paar seconden duurt.”

In 2016 besloot de levenslustige en jonge ziel McFadden haar fascinatie uit te zoeken aan de hand van haar favoriete groente uit de Mediterraanse keuken, de aubergine. Maar na enig opzoekingswerk bleek die oorspronkelijk uit China te komen. Ze besloot om de migratieroute van de aubergine te volgen van aan de Middellandse Zee naar de Oosterse roots, samen met documentairemaakster Lisa Tahon die Claron volgde alsof ze meereisde op haar schouder.

Doordrongen van melancholie

Voor het eerste deel van dit avontuur vond ze via vrienden en kennissen vijf gastvrouwen en -heren in vijf landen (Spanje, Marokko, Sicilië, Griekenland en Turkije) die bereid waren haar een lokaal gerecht met aubergine aan te leren, alsook een lied. Sommigen hadden al een lied klaar voor haar op voorhand, anderen kozen het pas toen ze haar ontmoetten. Toeval of niet, de melodieën pasten vaak bij haar melancholische persoonlijkheid. “Het Griekse lied bijvoorbeeld komt van een man die kanker had. Het lied is een metafoor voor zijn dood waarin zijn reeds gestorven ouders hem aanraden aan de andere kant te blijven, met beide voeten in het leven, waar het zoveel beter vertoeven is. Die hele reis was trouwens doordrongen van melancholie. Ik hoorde droevige verhalen maar ontmoette tegelijkertijd zoveel warmte en oprechte genegenheid. Zo leerde ik een onwaarschijnlijk vriendelijke ober in Turkije kennen, ik noem hem Yusuf, wat een schuilnaam is. Hij werd ter dood veroordeeld in zijn thuisland omdat hij homo is. Momenteel wacht hij in Turkije op toestemming om naar een ander land te gaan waar hij een nieuw leven kan opbouwen. Hij werkt als ober in een restaurant waarvoor hij dagelijks vier uur onderweg is. Hij raakte alles kwijt, zijn huis, zijn familie, zijn geld. Het ontroerde me te zien hoe vrolijk hij altijd was ondanks alle ellende die hij meemaakt.”

Inner journey as well as an outer

Tijdens de voorstelling zullen we kennismaken met de personen en de verhalen die McFadden gedurende deze drie weken verzamelde. Op de achtergrond krijgen we videobeelden te zien van de documentaire waarbij de muziek zal overgaan van opnames naar live optreden. Ook de klassieke muziekachtergrond van Claron komt even aan bod wanneer ze in Istanbul een dame ontmoet die opera zingt. “An amazing experience”. Naast zovele andere. Voor Claron werd deze trip een innerlijke reis waarbij ze zich realiseerde dat ook zij nog steeds met vooroordelen kampt over haar medemens, denkende dat ze open-minded is. ‘It’s an inner journey as well as an outer journey”. Daarom koos ze voor de foto met de taxichauffeur uit Marokko als beeld van de productie die haar belevenis en misschien ook wel het leven weerspiegelt. “Het is geen vrolijk maar eerder een mysterieus beeld. Je ziet wantrouwen in mijn ogen, angst voor het onbekende. Want als je aan zo’n reis begint, weet je niet waar je uitkomt. Toen we die taxi instapten, gingen we er vanuit dat de chauffeur ons zou bedriegen. Maar van zodra ik met hem in gesprek ging, vielen mijn vooroordelen weg. Hij bleek een hele vriendelijke man en leerde me gesticuleren in het Arabisch. Gegierd dat we hebben tijdens die autorit.”

Het is dat gevoel dat Claron en haar artistieke entourage met Aubergine wil overbrengen. Het gevoel van verbondenheid, het in vraag stellen van waarom we zoveel muren opbouwen tussen mensen en de bevestiging dat wij als mensen op dezelfde planeet zoveel meer gemeen hebben met elkaar dan we denken. “Als we niet oppassen, herhaalt de geschiedenis zich met oorlogen en grote migratiestromen als gevolg van wantrouwen en uitsluiting. Het leven is te kort om niet van elkaar te leren. Na afloop kunnen we dan met z’n allen iets eten en praten over wat we gezien en gehoord hebben. En wie weet wel een aantal seconden collectief zwijgen wanneer we onze eerste hap doorslikken.”

Geschreven voor Muziektheater Transparant